بلوطها درختانی هستند دارای شکل توپر ، حجیم و گسترده با تاجی گنبدی شکل و برگهای موجدار در لبه و همچنین میوههایی ایجاد میکنند که درون یک محفظه فنجان مانند قرار دارند. بلوط یک بخش اساسی در زندگی بشری است که به صورت درخت و درختچه وجود دارد. برگهای کنگرهدار بلوط ممکن است بیضی شکل یا کشیده و باریک باشند و یا در پاییز به ارغوانی روشن بگرایند. این درختان دارای تنهای بزرگ و برگهایی که برای تصفیه هوا و سایه افکنی ارزش بسیاری دارند و البته مناسب برای خاکهای کم عمق نیستند.
بلوط (به انگلیسی : Acorns یا oak fruit) در واقع همان آجیل یا میوه درخت بلوط است که به شکل یک فندق استوانه ای شکل دیده می شود. این میوه یک پوسته سفت و سخت دارد و در قسمت بالایی کاسه ای دارد که از آن طریق به درخت متصل می شود.
بلوط حاوی مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی است که به سلامت قلب کمک می کند، اسهال را درمان کرده و برای کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت مفید می باشد.
توجه : پیش از مصرف هرگونه ماسک بر روی صورت و نواحی حساس بدن، با مالیدن مقداری کمی از آن بر روی پوست دست خود به مدت حداقل 20 دقیقه، از نداشتن حساسیت نسبت به آن اطمینان حاصل نمایید.
جوان سازی پوست صورت
مقادیر بالای تانن موجود در بلوط تازه به بهبود خاصیت کشسانی و الاستیسیته پوست کمک می کند و با رفع چین و چروک باعث جوان سازی پوست صورت می شود.
ماسک پودر بلوط برای پوست صورت
مقداری پودر یا آرد بلوط را با آب ترکیب کنید تا خمیری به دست آید، این خمیر را بر روی پوست بمالید، بگذارید 15 دقیقه بماند و سپس با آب سرد بشویید.
درمان سریع زخم های پوستی
تانن موجود در بلوط دارای خواص ضد التهابی بوده و به درمان سریع تر خارش پوست، زخم های پوستی و همچنین سوختگی پوست کمک می کند.
مقداری بلوط را به مدت 20 دقیقه در آب جوش بخیسانید و سپس این آب را با یک پد پنبه ای به پوست بمالید.
درمان اگزما
بلوط به دلیل مقادیر بالای تانن دارای خواص ضد التهابی قوی است که به درمان بیماری های پوستی التهابی مانند اگزما کمک می کند.
تقویت و افزایش رشد مو
میوه بلوط به دلیل مقادیر بالای مواد مغذی که دارد به تقویت فولیکول های مو کمک کرده و باعث افزایش رشد موی سر می شود.
درمان ریزش مو
حاوی مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی است که به تقویت مو کمک کرده و ریزش مو را درمان می کند.
معده و دستگاه گوارش
به دلیل مقادیر بالای فیبر و تانن موجود در آن به بهبود هضم غذا کمک می کند، نفخ معده را کاهش داده، زخم معده و زخم روده را درمان می کند و برای سلامتی دستگاه گوارش مفید می باشد.
یبوست و اسهال
حاوی مقادیر بالای فیبر است که به بهبود حرکات روده کمک کرده و برای پیشگیری و درمان یبوست مفید می باشد.
در طب سنتی ایران از میوه بلوط برای درمان سریع اسهال استفاده می کنند؛ توصیه می شود که میوه بلوط را خوب جویده و قورت دهند تا اسهال درمان شود.
بواسیر یا هموروئید
به دلیل مقادیر بالای فیبر که دارد به درمان یبوست در افراد مبتلا به بواسیر یا هموروئید کمک می کند.دارای به دلیل تانن موجود در آن، دارای خواص ضد التهابی است و با کاهش تورم عروق انتهای روده، بواسیر را هموروئید را درمان می کند.
زنان و مردان
میوه بلوط به تنظیم قاعدگی در زنان کمک کرده و ترشحات و خونریزی رحم را درمان می کند.
لاغری و کاهش وزن
مقادیر بالای فیبر موجود در میوه بلوط باعث کاهش اشتها شده و با جلوگیری از پرخوری به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می کند.
دیابت و قند خون
از مهمترین مزایای میوه بلوط توانایی آن ها برای کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 می باشد؛ میوه بلوط حاوی مقادیر بالای فیبر و کربوهیدرات های پیچیده است که قند خون را در افراد مبتلا به دیابت کاهش می دهند.
کلسترول خون و قلب
حاوی چربی های غیر اشباع که کاهش کلسترول و چربی خون بالا کمک کرده و خطر ابتلا به آترواسکلروزیس و بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد.
بدنسازی
مقادیر بالایی پروتئین و کربوهیدرات های پیچیده دارد که می تواند باعث افزایش انرژی مورد نیاز ورزشکاران در تمرینات شدید بدنسازی شود.
پوکی استخوان
فسفر، پتاسیم و کلسیم موجود در میوه بلوط به سلامت استخوان ها کمک کرده، باعث تقویت آن ها می شود و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد.
عوارض و مضرات میوه بلوط
مسمومیت
زیاده روی در مصرف میوه بلوط خام به دلیل مقادیر بالای تانن موجو در آن، می تواند باعث تهوع، ناراحتی معده و مشکلات کلیوی شود.
جنین و زنان باردار
به دلیل اینکه مطالعات دقیقی از اثرات میوه بلوط بر روی جنین و زنان در دوران بارداری و شیردهی صورت نگرفته، توصیه می شود که زنان باردار و شیرده از مصرف آن اجتناب کنند.
نوزادان و کودکان
متخصصان توصیه می کنند که نوزادان و کودکان بهتر است از مصرف میوه بلوط خودداری کنند.
در موقع کاشت ابتدا بذرها را درون ظرف آب فرو برده و آنهایی که شناور میمانند غیر قابل کاشت هستند. جهت جلوگیری از رشد طولی ریشه به خاطر اینکه بتوان نهال بذری را به راحتی جابجا کرد بهتر است در زیر محل بذرکاری از صفحات سیمی مشبک مسی استفاده نمود. نوک ریشه اصلی به این صفحه برخورد کرده و از رشد باز میماند. روشهای مختلف پیوند با موفقیت بر روی بلوطها انجام میپذیرد فقط پیوند بلوطهای گروه سفید روی پایههای این گروه و پیوند بلوطهای گروه سیاه بر روی پایههای این گروه امکان پذیر است. تکثیر بلوط از راه قلمه یا خوابانیدن معمولا با عدم موفقیت همراه بوده است.
گونههای بومی
Quercus.castaneifera درجنگلهای شمال Quercus.sessilifolia بلوط کوهی مخصوص نواحی مرتفع جنگل Quercus.macranthera بلوط آذری مخصوص نقاط بسیار بلندگز و مازو بلوط جنگلی در نقاط نیمه مرطوب Quercus.persica مازوی گزانگبین در نقاط خشک
زیستگاه طبیعی
درخت بلوط در خاک پر رس مرطوب رشد میکند، ولی خاکهای شنی را نیز تحمل مینماید. این درخت در مناطق جنگلی و پست یافت میشود. بلوط سفید یک گیاه بومی آمریکای شمالی است که از آن استفادههای دارویی میشود.
هرس
هرس گونههای خزان کننده در آذر ماه و گونههای همیشه سبز در فروردین انجام میگیرد.
تکثیر
بوسیله کشت بذر بطور معمول انجام میپذیرد. دو گروه بلوط موجود است: گروه بلوطهای سیاه (که میوهها در سال دوم میرسند) و گروه بلوطهای سفید (که میوهها در همان سال اول میرسند). بذر گروه بلوطهای سفید یا بدون دوره استراحت یا دوره استراحت کوتاه بوده و به جز چند اسثتناء به محض رسیدن در پاییز قابل کشت هستند. بذر گروه بلوطهای سیاه دارای دوره رشد جنینی بوده و نیاز به استراتیفیه شدن (0 تا 2 درجه سانتیگراد) برای یک تا سه ماه دارند. میوهها اغلب مورد حمله سر خرطومی (مخصوصا در انبار) قرار میگیرند. فرو بردن میوه ها در آب ْ49 درجه سانتیگراد به مدت 30 دقیقه از میزان خسارت آفت بسیار خواهد کاست.
میوه شاه بلوط چیست؟
مهمترین درخت شاه بلوط در جهان در طبقه بندی قرار گرفته است این سه گونه برای میوه هایشان در مناطق طبیعی خود با تعداد زیادی گونه تولید می شوند ، اما عمل پیوند در اروپا به ارقام زیادی منجر شد یک درخت یا درختچه از رده Castanea است که شامل شاه بلوط های کوتاه یا مغز می باشد که این درختان به بار می آورند بیشتر آنها درختانی بلند تا ارتفاع 40-30 متر هستند اما بعضی گونه ها ( شاه بلوط های کوتاه ) درختچه سان می باشند همگی آنها برگریز هستند. مغز بلوط معمولاً بصورت بوداده یا پوشیده با شکر خورده می شود که حالت دوم اغلب با نام فرانسوی marrons glaces فروخته می شود
شاه بلوط آمریکایی در گذشته یکی از درختان بسیار فراوان در شرق آمریکا بود که آفت شاه بلوط تقریباً آنها را ازبین برده است .
شاه بلوط (Castanea sp) بومی منطقه معتدل نیمکره شمالی ودر اکثر آب و هوای معتدل دنیا به دلیل آجیل زیبایی ، سرپناه و چوب و رشد کرده است
از زمان های بسیارقدیم مورد توجه رژیم غذایی بشر بوده است. باصطلاح "درخت نان" است
در بعضی جاها از شاه بلوط ها به نام یکی از مواد مغذی اساسی نام برده شده است
در هندوستان شاه بلوط بسیار رشد میکند شمال هند و به میزان کمتری در بوتان و نپال
نام شاه بلوط همچنین در مورد چندین گونه دیگر در طبقه غیر وابسته Aesculus ( خانواده هیپوکاستاناسیا) بکار می رود که معمولاً به شکل ترکیبی 'horse chestnut', 'horse-chestnut' یا 'horsechestnut می باشند مغزهای این طبقه خوراکی نیستند و همانگونه که از اسم آنها مشخص است فقط برای خوراک اسب مورد استفاده قرار می گیرند.
درخت شاه بلوط با پوست تنه خاکستری در زمستان خزان میکند و برگهایی به طول 5/12 تا 18سانتیمتر دارد. گونههای مختلف این درخت از نظر ظاهری تفاوت زیادی با هم ندارند.
انواع شاه بلوط
شاه بلوط از نظر گیاهشناسی مربوط به خانواده Fagaceae است. شاه بلوط با نام جنس Castanea دارای چهار گونه مهم اقتصادی است
crenata ژاپن
dentate شمال آمریکا
mollisima چین
Sativa اروپا
شاه بلوط ژاپنی
بومی چین و ژاپن است و به صورت انبوه و بلند رشد میکند. این نوع دارای ۱۵ متر ارتفاع بوده و نسبت به اکثر بیماریها مقاومت دارد ولی کیفیت مغز آن نسبت به دیگر انواع شاه بلوط کمتر است. این درخت قادر به رشد در زمینهای ضعیف از نظر مواد غذایی است.
شاه بلوط آمریکایی
بومی جنگلهای Appalachian آمریکا است. این نوع شاهبلوط دارای رشد مستقیم و بلند است و تا ارتفاع 30 متری نیز رشد میکند. عرض تنه این گونه شاهبلوط به 90 تا 150سانتیمتر میرسد. میوه این نوع دارای مغز کوچکی است و با کرکهای کم رنگ و ضخیم پوشیده شده است. 2 تا 3 میوه در یک پوسته خاردار تولید میشوند مغز این نوع شاهبلوط نسبت به دیگر گونهها شیرین تر و دارای طعم مطبوع تر میباشد. این گونه در دهه 1990به وسیله آفت زنگ شاهبلوط از بین رفت. گفته میشد شاهبلوط آمریکایی نسبت به قارچ ریشه بلوط مقاوم بود.
شاه بلوط چینی
نسبت به دیگر انواع شاه بلوط دارای ارتفاع کمتری است و تا ارتفاع 12متری رشد میکند. این گونه بومی شمال و غرب چین است. میوه شاهبلوط چینی دارای اندازه متوسط و کیفیت خوراکی خوبی است. این نوع درختان در سن 3 سالگی محصول میدهند و بیشترین مقاومت به آفت زنگ شاهبلوط را دارد. از نظر باردهی به طور معمول 7/6 تن در هکتار میوه میدهد ولی در کشت متراکم (8/1× 3 متر) و استفاده از ارقام پرمحصول، عملکرد تا 3/12 تن در هکتار افزایش مییابد. شاه بلوط چینی مناسب کشت در آمریکا است و معمولا در جاهایی که هلو کشت میشود شاه بلوط نیز کشت میگردد.
شاه بلوط اروپایی
بومی کوههای با آب و هوای معتدل غرب آسیا، اروپا، و شمال آفریقا است. درختان این گونه بزرگ هستند و به صورت متراکم پراکنده شدهاند. میوه این نوع از شاهبلوط آمریکایی بزرگتر است. کیفیت میوه کاملا متغیر بوده و بستگی به رقم دارد. بیشترین شاهبلوطهایی که در سوپرمارکتهای آمریکا دیده میشود مربوط به این نوع شاه بلوط است. شاهبلوطهایی که در جنگلهای شمال ایران رشد میکنند نیز از این نوع میباشند.
شاهبلوط اسبی
این درخت در واقع مربوط به خانواده شاهبلوط نیست و تنها از نظر اسم معروف به شاهبلوط اسبی است. شاهبلوط اسبی یک درخت زینتی بوده که گلهای سفید زیبایی تولید میکند و در اکثر خاکها قادر به رشد است.
ارقام مختلف
واریتههای مختلف شاه بلوط از گونههای مختلف انتخاب شده و در نتیجه برنامههای بهنژادی اخیرا درختان شاهبلوط جدید به دست آمدهاند.
رقم سیلورلیف
این رقم دارای میوه بزرگ و بسیار شیرین است که پوشش میوه به راحتی جدا میشود و پوست آن حساس به ترک خوردگی است.
رقمOkei
به عنوان یک رقم گرده دهنده جدید برای رقم کلوسال مطرح بوده که رشد قوی دارد. این درخت گرده فراونی تولید میکند و میوه بزرگی دارد. عیب این رقم کم ثمر بودن آن است.
دو رقم جدید فاولر و مونتسول نیز معرفی شدهاند که میوههای با کیفیت عالی تولید میکنند و نسبت به دیگر ارقام بسیار بزرگتر هستند. کشت این ارقام جهت تولید تجاری در حال بررسی است.
تلاقی بین شاهبلوط
از تلاقی بین انواع شاه بلوط و گونههای مختلف آن، ارقام جدیدی با ویژگیهای متفاوت به دست آمدهاند که در ادامه به چند مورد اشاره میگردد
رقم Bouche de Betizac
این نوع از شاه بلوط از تلاقی بین شاهبلوط اروپایی و شاهبلوط ژاپنی بهدست آمده است. این نوع در فرانسه دارای کیفیت استاندارد بوده و به پوسیدگی ریشه مقاوم است
رقم کلوسال
کلوسال نیز همانند گونه قبلی از تلاقی بین شاهبلوط اروپایی و شاهبلوط ژاپنی بهدست آمده است. این نوع دارای میوههای یکدست، بسیار بزرگ و شیرین بوده ولی به بیماری زنگ شاهبلوط حساس است. در کالیفرنیا رقم عمده همین رقم کلوسال است که با ارقام سیلورلیف ، نوادا ویوربلا به عنوان ارقام گرده دهنده کشت میشود
رقم داگلاس ترکیبی Douglas hybrid
از تلاقی بین شاهبلوط چینی و آمریکایی بهدست آمده و دارای اندازه مناسب میوه و دیرگل است. این واریته همچنین به بیماری زنگ شاهبلوط مقاوم است.
رقم Myoka میوکا
از تلاقی شاهبلوط چینی و اروپایی به دست آمده است. دارای محصول مناسب، اندازه متوسط میوه، پوست نازک، تولید دانه گرده مناسب و مقاوم به بیماری زنگ شاهبلوط است
رقم اسکوبه Skookum
این واریته حاصل سه تلاقی بین انواع چینی، آمریکایی و ژاپنی است. دارای اندازه درشت و شیرین است و میوه آن بدون پوسته خاردار از درخت ریزش کرده و برداشت را تسهیل میکند. این گونه عملکرد خوبی دارد وبه بیماری زنگ شاه بلوط و نیز به زنبور گلزا مقاوم است
میتوان ازصدها گونه درخت از رده Quercus بکار برد این رده ، بومی نیمکره شمالی است که شامل گونههای برگ ریز و همیشه سبز میباشد که از نواحی سردسیر تا گرمسیری آسیا و آمریکا گسترش دارند درخت بلوط درختی آشنا و تنومند است که برگهایش در زمستان میریزد و طول آن تا 40 متر میرسد و شاخ و برگهای آن دورا دور تنه درخت را که پوستی صاف و خاکستری رنگ دارد و با گذشت سالیان شکافهایی بر میدارد، میپوشانند. برگهای دوک مانند آن در هر طرف 3 تا 7 لوب دارند و گل های شاتوتی در کنار آنها ظاهر میشوند. در فصل پاییز گلهای بارور درخت ماده ، میوههای بلوط به رنگ قهوهای مایل به سبز را تولید میکنند.
خلاصه
بسیاری از گیاهان که معمولاً "بلوط" نامیده می شوند ، گونه های Quercus نیستند به عنوان مثال ، بلوط آفریقایی ، بلوط استرالیا ، بلوط گاو نر ، بلوط اورشلیم ، بلوط سمی ، بلوط رودخانه ، بلوط ابریشمی ، بلوط برنزه ، بلوط تاسمانی ، و بلوط لاله.
گونه های کرکوس با برگهای متناوب ، ساده ، برگریز یا همیشه سبز با حاشیه های لبه دار ، دندانه دار یا کل مشخص می شوند. گلهای نر در گربه های زرد آویز متولد می شوند که با برگها یا بعد از آن ظاهر می شوند. گلهای ماده در همان درخت ، به صورت جداگانه و یا به صورت سنبله های دو تا چند گل رخ می دهد. هر گل دارای پوسته ای از مقیاس های همپوشانی است که برای نگه داشتن میوه یا بلوط بزرگ می شود ، که در یک یا دو فصل بالغ می شود.
دو بلوط آسیای شرقی نیز از نظر اقتصادی با ارزش هستند: بلوط مغول (Q. mongolica) چوب های مفیدی را فراهم می کند ، و بلوط شرقی (Q. variabilis) منبع رنگ سیاه و همچنین زینتی محبوب است. سایر تزئینات تزئینی ارمنی ، یا پونتیک ، بلوط (Q. pontica) ، بلوط شاه بلوط (Q. castaneaefolia) ، بلوط طلایی (Q. alnifolia) ، Holm یا Holly ، بلوط (Q. ilex) ، بلوط ایتالیایی ( Q. frainetto) ، بلوط لبنان (Q. libani) ، بلوط مقدونی (Q. trojana) ، و بلوط پرتغالی (Q. lusitanica). تزئینات محبوب آسیا شامل بلوط ژاپنی (Q. glauca) بلوط daimyo (Q. dentata) ، بلوط همیشه سبز ژاپنی (Q. acuta) و بلوط اره (Q. acutissima) است. بلوط انگلیسی ، یک درخت چوبی بومی اوراسیا و شمال آفریقا است و در مناطق دیگر جهان به عنوان زینتی کشت می شود
میوه بلوط غذای حیوانات کوچک را تأمین می کند و برای پروارکردن خوک و طیورهم استفاده می شود. چوب بلوط قرمز و سفید در ساخت و ساز ، کفپوش ، مبلمان ، کارخانه ، کارخانجات و تولید خراشها ، چوبهای ساختاری و غرفه های معدن استفاده می شود.
بلوط ها را می توان به راحتی از روی دانه تکثیر کرد و به خوبی در خاک غنی ، نسبتاً مرطوب و یا خاک خشک و شنی رشد میکند. بسیاری از آنها دوباره از جوانه زباله ها رشد می کنند. آنها سخت و طاقت فرسا هستند اما تحمل سایه ندارند